اداره کل دامپزشکی استان قم

به گزارش روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان قم :دکترمرعشیان رئیس اداره نظارت بر بهداشت عمومی دامپزشکی استان قم گفت : شیر و فرآورده های لبنی به دلیل تركیبات با ارزش نظیر پروتئین ، چربی ، لاكتوز و مواد معدنی نقش مهمی در رژیم غذایی داشته و برای رشد و سلامتی انسان ضروری می باشند، با وجود این، درصورت عدم رعایت نكات بهداشتی در مراحل مختلف تهیه و تولید آن، احتمال انتقال عوامل بیماریزا از طریق شیر و ایجاد مخاطرات بیولوژیك و شیمیایی وجود دارد. لذا بهبود كیفیت شیر و حفظ سلامت و ایمنی مصرف كنندگان هدف اصلی نظارت بر تولید و فرآوری شیر می باشد و درنتیجه این هدف، كاهش مخاطرات بیولوژیكی، شیمیایی و فیزیكی شیر، ارتقاء كیفیت و افزایش تولید شیر خام، كاهش موارد بیماریهای مشترك قابل انتقال به انسان از طریق شیر و كاهش موارد مسمومیت های ناشی از مصرف شیر و فرآورده های آن، تضمین سلامت مصرف كنندگان و ایجاد زمینه لازم برای اعمال استانداردهای جهانی و مقررات بین المللی و نیز ایجاد انگیزه و رقابت در بین تولیدكنندگان برای تولید محصول سالم و بهداشتی را در پی خواهد داشت و ارزش كامل شیر و فرآورده های آن تنها درصورتی درك خواهد شد كه كیفیت شیر به بهترین سطح برسد.

به منظور بهبود كیفیت شیر و حفظ سلامت مصرف كنندگان و ارتقاء بهداشت و سلامت عمومی ، اداره كل دامپزشكی استان قم، برنامه ریزی و اجرای سالانه كنترل و نظارت بر شیر خام را در برنامه کاری خود قرار می دهد. و با برنامه ریزی مدون و به صورت دوره ای اقدام به نمونه برداری از واحد های پرورش گاو شیری، مراکز جمع آوری شیر خام و کارخانجات لبنی می نماید و کنترل بهداشتی شیر خام با بررسی میزان بار میکروبی، میزان سلول های سوماتیک، شناسایی باقی مانده آنتی بیوتیکی و  همچنین شناسایی تقلبات احتمالی موجود در شیر ( افزودن هیپوکلریت ها) صورت می پذیرد.

کنترل بهداشتی خوراک دام و نقش آن در سلامت شیر تولیدی:

اطمینان از سلامتی خوراک مصرفی در دام از دو بعد سلامتی گله و به طبع آن سلامت جوامع بشری بسیار حائز اهمیت می باشد. تولید غذای سالم و نظارت بهداشتی بر تولید، جزء وظایف ذاتی و حاکمیتی سازمان دامپزشكی کشور می باشند. و همه این طرح ها در جهت تامین ایمنی و امنیت غذایی مردم و در نهایت در راستای اجرای طرح های پدافند غیر عامل می باشند.عملیات صحیح تولید برای تولید، انبارداری، جابجایی، حمل و نقل، فروش خوراک آماده، مواد اولیه خوراک، پیش مخلوط ها، افزودنی ها و مکمل ها، همگی مواردی هستند که بایستی در کارخانجات خوراک دام تحت نظارت بهداشتی دامپزشکی بوده تا خروجی کارخانه با اطمینان کامل به دست مصرف کننده رسیده و سلامت جامعه هدف را تامین نماید. از این رو یکی از برنامه ها و فعالیت های دامپزشكی در زمینه ایجاد ایمنی غذایی و تامین بهداشت و سلامت تولیدات دامی، نظارت بر فرایند تولید خوراک در کارخانجات خوراک و همچنین شناسایی و مدیریت مخاطرات ناشی از عوامل شیمیایی در خوراک دام به عنوان یک عامل احتمالی خطر آفرین در دام و فراورده خام دامی می باشد. درسال 1397تعداد10 واحد كارخانه خوراك دام، طیور و آبزیان دارای پروانه بهداشتی بهره برداری از اداره كل دامپزشكی استان فعالیت می نمودند و در بازرسی های انجام شده از واحدهای فوق، موارد ذیل مورد بررسی کارشناسان نظارتی دامپزشکی قرار می گرفت:

• بررسی كیفیت مواد اولیه ورودی
•  انجام آزمایشات شیمیایی و میكروبی لازم بر روی مواد اولیه
• نظارت بر پروسه تولید و خروج محصول نهایی
•  نمونه برداری از محصول نهایی  و انجام پایش های دوره ای سلامت محصول

در همین راستا در سال 1397بالغ بر یکصدوچهل مورد بازدید از كارخانجات خوراك فعال در سطح استان به عمل آمد و به واحد هایی كه به هر نحوی از انحاء دارای مشكلات بهداشتی بودند، اخطاریه كتبی و تذكرات بهداشتی لازم داده شد.  پیرو دستورالعمل های ابلاغی سازمان دامپزشکی کشور در راستای صدور پروانه ساخت به صورت مجزا برای هر محصولی که در کارخانجات تولید خوراک دام  تولید می گردد، پس از بررسی فرمول ساخت و صحت سنجی ترکیبات موجود در خوراک و یا کنسانتره تولیدی مد نظر با جواب آزمایشات اخذ شده، پروانه ساخت برای محصول مورد نظر صادر می شود؛ علاوه بر واحد های مذکور تعدادی واحد تحت عنوان واحد های آسیاب کننده نهاده های دامی به صورت غیر مجاز مبادرت به تولید خوراک می نمایند که در همین راستا و با بررسی های میدانی به عمل آمده چندین واحد در سال 97 شناسایی شده و ضمن ارائه تذکرات و اخطارهای کتبی به متصدیان آن واحد ها،  تعدادی از  واحد آسیاب غیر مجاز که همکاری های لازم را با این اداره نداشتند با اخذ حکم مراجع قضایی پلمپ شدند.

در راستای کنترل محصول تولیدی در کارخانجات تولید خوراک دام این اداره به صورت مستمر و طبق برنامه ریزی مدون اقدام به نمونه برداری از واحد های تولید خوراک دام می نماید و خوراک های تولیدی از نظر فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، کادمیوم و جیوه) و مایکوتوکسین ها (آفلاتوکسین، زوالنون، اکراتوکسین و دی اکسی نیوالنول) مورد پایش قرار می گیرند. در طی سال 97  مجموعاً تعداد نودوپنج  نمونه از خوراک و کنسانتره تولیدی کارخانجات تولید خوراک دام استان اخذ شد، که تعداد یکصدونوددو مورد آزمایش  جهت شناسایی و سنجش فلزات سنگین و تعداد  169 مورد آزمایش   جهت شناسایی و سنجش مایکوتوکسین ها بر روی نمونه های ارسالی صورت گرفت.